سؤالات متداول:
قبل از مصرف این دارو چه چیزی را باید به پزشک خود بگویم؟
-
اگر به این دارو یا هر بخشی از این دارو یا هر دارو، غذا یا ماده دیگری حساسیت دارید. درباره آلرژی و علائمی که داشتید، به پزشک خود بگویید.
-
اگر تابه‌حال هریک از این مشکلات را داشته‌اید: انواع خاصی از ضربان قلب غیرطبیعی (بلاک قلبی، سندرم سینوس بیمار، QT طولانی در نوار قلب)، درد قفسه سینه (آنژین)، حمله قلبی، نارسایی قلبی، حمله ایسکمیک گذرا (TIA)، یا سکته مغزی.
-
اگر بیماری کبدی دارید.
-
اگر آپنه خواب دارید.
-
اگر عفونت دارید.
-
اگر در ماه گذشته واکسن زده‌اید.
-
اگر داروهایی مصرف می‌کنید یا اخیراً مصرف کرده‌اید که ممکن است باعث کندی ضربان قلب، نوع خاصی از ضربان قلب غیرطبیعی (فاصله QT طولانی) یا سرکوب سیستم ایمنی بدن شما شود. داروهای زیادی وجود دارند که ممکن است این کار را انجام دهند. اگر مطمئن نیستید، از پزشک یا داروساز خود بپرسید.
-
اگر در 14 روز گذشته داروهای خاصی برای افسردگی یا بیماری پارکینسون مصرف کرده‌اید؛ مثل ایزوکاربوکسازید، فنلزین، ترانیل سیپرومین، سلژیلین یا رازاگیلین. این مورد ممکن است باعث فشارخون بسیار بالا شود.
-
اگر از داروهایی (نسخه‌ای یا بدون نیاز به نسخه، محصولات گیاهی، ویتامینها) استفاده می‌کنید که نباید با این دارو مصرف شود؛ مانند داروهای خاصی که برای عفونت‌ها یا ام‌اس استفاده می‌شوند یا داروهایی که بر سیستم ایمنی اثر می‌گذارند.
-
اگر آلمتوزومب مصرف کرده‌اید.
به پزشک و داروساز خود درباره تمام داروهای خود (نسخه‌ای، بدون نیاز به نسخه، محصولات گیاهی، ویتامینها) و مشکلات سلامتی خود بگویید. عدم وجود تداخل در مصرف این دارو، با دیگر داروهای مصرفی و مشکلات سلامتی شما باید توسط پزشک معالج مورد بررسی قرار گیرد. بدون مشورت با پزشک، هیچ دارویی را شروع یا قطع نکنید یا مصرف آن را تغییر ندهید.
حین مصرف این دارو چه چیزهایی باید بدانم یا انجام دهم؟
برای تمام بیمارانی که از این دارو استفاده می‌کنند:
-
در هنگام مراجعه به هریک از ارائه‌دهندگان مراقبت‌های سلامت خود (شامل پزشک، دندان پزشک، پرستار) مصرف این دارو را به آنان اطلاع دهید.
-
همانطور که پزشک به شما گفته است، آزمایش خون بدهید و عملکرد قلب خود را بررسی کنید. همچنین باید معاینه چشم انجام دهید.
-
ممکن است پزشک قبل از شروع این دارو برای شما تصویربرداری MRI درخواست کند.
-
ممکن است حین مصرف این دارو و تا 3 ماه پس از قطع آن احتمال ابتلا به عفونت‌های مخلتف برای شما بیشتر باشد. برخی از عفونت‌ها ممکن است شدید باشند. دست‌هایتان را مرتب بشویید. از افراد مبتلا به عفونت، سرماخوردگی یا آنفلوانزا دوری کنید.
-
قبل از دریافت هرگونه واکسن حین مصرف این دارو و تا 3 ماه پس از قطع آن، با پزشک خود صحبت کنید. دریافت همزمان واکسن با این دارو ممکن است احتمال عفونت را افزایش دهد یا باعث شود که واکسن کارایی مناسبی نداشته باشد.
-
اگر تابه‌حال آبله‌مرغان نگرفته‌اید یا واکسن آبله‌مرغان دریافت نکرده‌اید، به پزشک خود اطلاع دهید.
-
ضربان قلب آهسته یا غیرطبیعی ممکن است با این دارو، به‌خصوص پس از مصرف اولین دوز اتفاق بیفتد. افراد مبتلا به مشکلات قلبی خاص تا مدتی پس از اولین دوز مصرف این دارو باید تحت نظر باشند. قبل از شروع این دارو، سایر داروها و مشکلات سلامتی خود را با پزشک خود در میان بگذارید. اگر احساس گیجی یا سرگیجه، ضربان قلب آهسته یا غیرطبیعی، خستگی یا درد قفسه سینه دارید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
-
فشارخون بالا با این دارو گزارش شده است. فشارخون خود را همانطور که پزشک به شما گفته است، چک کنید.
-
مصرف بیش‌ازحد برخی غذاها و نوشیدنی‌ها، مانند برخی از پنیرها، ممکن است باعث افزایش ناگهانی و شدید فشارخون هنگام مصرف این دارو شود. در مورد خطر ابتلا به این مورد با پزشک خود صحبت کنید. فهرستی از غذاها و نوشیدنی‌هایی که ممکن است باعث این اثر شوند، دریافت کنید. همانطور که پزشک به شما گفته است این غذاها و نوشیدنی‌ها را محدود کنید.
-
مصرف این دارو را بدون تماس با پزشک تجویز کننده قطع نکنید.
-
مواردی از سرطان در برخی از افراد مصرف‌کننده این دارو گزارش شده است. اگر در این مورد سؤالی دارید، با پزشک خود صحبت کنید.
-
اگر 65 سال یا بیشتر دارید، از این دارو بااحتیاط استفاده کنید. ممکن است عوارض جانبی بیشتری رخ دهد.
-
مصرف این دارو در دوران بارداری ممکن است برای جنین آسیبزا باشد.
-
اگر ممکن است باردار شوید، باید حین مصرف این دارو و مدتی پس از آخرین دوز، از روش‌های کنترل بارداری استفاده کنید. از پزشک خود بپرسید که چه مدت باید از روش‌های کنترل بارداری استفاده کنید. اگر باردار شدید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
-
در صورت شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید. در مورد خطراتی که برای کودکتان وجود دارد، با پزشک معالجتان مشورت کنید.
برای بیمارانی که این دارو را برای درمان ام‌اس (مالتیپل اسکلروزیس) مصرف می‌کنند:
-
با قطع این دارو، علائم ام‌اس ممکن است عود کند و بدتر از قبل یا در طول درمان باشد. اگر این دارو را قطع کردید و علائم ام‌اس بدتر شد، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
در صورت رخداد کدام عوارض جانبی باید فوراً با پزشکم تماس بگیرم؟
هشدار/احتیاط: با اینکه رخداد چنین مواردی نادر است، اگر هریک از علائم یا نشانه‌های زیر را دارید که ممکن است به عارضه جانبی شدیدی مربوط باشد، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید یا کمک پزشکی دریافت کنید:
-
علائم یک واکنش آلرژیک مانند کهیر، دانه‌های قرمز، خارش، پوست قرمز، متورم، تاول‌دار یا پوسته‌پوسته شده با یا بدون تب، خس‌خس سینه، سفتی در قفسه سینه یا گلو، مشکل در تنفس، بلع یا صحبت کردن، گرفتگی غیرمعمول صدا یا تورم دهان، صورت، لب‌ها، زبان یا گلو.
-
علائم عفونت مانند تب، لرز، گلودرد بسیار شدید، درد گوش یا سینوسها، سرفه، افزایش خلط یا تغییر رنگ آن، درد هنگام دفع ادرار، زخم‌های دهان یا زخم‌هایی که بهبود نمی‌یابند.
-
علائم مننژیت مانند سردرد همراه با تب، سفتی گردن، ناراحتی معده، گیجی یا حساسیت چشم به نور
-
علائم عفونت هرپسی مانند تبخال، زونا، زخم تناسلی، سردرد شدید، گیجی، تغییر در بینایی، قرمزی چشم یا درد چشم
-
علائم مشکلات کبدی مانند تیره شدن ادرار، خستگی، کاهش اشتها، ناراحتی معده یا درد معده، مدفوع روشن، زردی پوست یا چشم
-
علائم فشارخون بالا یا پایین مانند سردرد بسیار شدید یا سرگیجه، غش کردن، تغییر در بینایی
-
تنگی نفس
-
مشکل تنفسی که جدید یا بدتر از قبل است.
-
تغییر در بینایی
-
حساسیت چشم به نور
-
پرادراری
-
تورم در بازوها یا پاها
-
مواردی از رخداد یک مشکل مغزی شدید و گاهی کشنده به‌نام سندرم انسفالوپاتی برگشت‌پذیر خلفی (PRES) با این دارو گزارش شده است. اگر علائمی مانند احساس گیجی، کاهش هوشیاری، تغییر در بینایی، از دست دادن بینایی، تشنج یا سردرد بسیار شدید دارید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
-
یک مشکل مغزی شدید دیگر به‌نام لکوانسفالوپاتی چندکانونی پیشرونده (PML) ممکن است با این دارو رخ دهد. اگر علائمی مانند گیجی، مشکلات حافظه، افسردگی، تغییر در نحوه عملکرد، تغییر قدرت در یک سمت بدن بیشتر از طرف دیگر، مشکل در صحبت کردن یا فکر کردن، تغییر در تعادل یا تغییر در بینایی دارید، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
سایر عوارض جانبی این دارو چیست؟
همه داروها ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند. با این حال، بسیاری از افراد عوارض جانبی ندارند یا فقط عوارض جانبی جزئی دارند. اگر هر یک از این عوارض جانبی یا هر عارضه جانبی دیگری شما را آزار می‌دهد یا از بین نمی‌رود، با پزشک خود تماس بگیرید یا کمک پزشکی دریافت کنید:
-
علائم سرماخوردگی
-
کمر درد
-
سردرد.
موارد ذکر شده شامل همه عوارض جانبی ممکن نیست. اگر در مورد عوارض جانبی سوالی دارید، با پزشک خود تماس بگیرید.
روش مصرف این دارو چگونه است؟
طبق دستور پزشک از این دارو استفاده کنید. تمام دستورالعمل ها را به دقت دنبال کنید.
-
کپسول را به صورت کامل ببلعید. از جویدن، باز کردن یا خرد کردن آن خودداری کنید.
-
با یا بدون غذا مصرف شود.
-
مهم است که در طول درمان، حتما هر دوز از دارو را سر وقت مصرف کرده، مصرف دارو را فراموش نکنید یا نادیده نگیرید.
اگر یک نوبت را فراموش کردم چه کنم؟
-
اگر 1 روز از مصرف این دارو را در 2 هفته اول مصرف آن فراموش کردید، با پزشک خود تماس بگیرید تا از نحوه شروع مجدد آگاه شوید.
-
اگر بعد از 2 هفته اول مصرف یک نوبت از این دارو را فراموش کردید، دوز فراموش شده را رها کنید و به روند مصرف عادی خود بازگردید.
-
از مصرف 2 دوز همزمان یا دوز اضافی خودداری کنید.
چگونه این دارو را نگهداری کنم یا دور بریزم؟
-
در دمای اتاق در جای خشک نگهداری شود.
-
تمام داروها را در جای امنی نگهداری کنید. تمام داروها را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید.
-
داروهای مصرف نشده یا تاریخ مصرف گذشته را دور بریزید. دارو را از طریق فاضلاب دور نریزید، مگر اینکه به شما گفته شود. اگر در زمینه بهترین راه دور انداختن داروها سؤالی دارید، با داروساز خود مشورت کنید.
توضیحات:
اوزانیمود برای درمان بزرگسالان مبتلا به اشکال عودکننده بیماری مالتیپل اسکلروزیس (ام اس) استفاده می‌شود. اوزانیمود در دسته‌ای از داروها به‌نام تعدیل‌کننده‌های گیرنده اسفنگوزین 1 فسفات قرار دارد و با جلوگیری از خروج نوعی از سلول‌های ایمنی به نام لنفوسیتها از غدد لنفاوی و رسیدن آنها به سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع)، از ایجاد آسیب به سلول‌های عصبی و پیشرفت بیماری ام اس جلوگیری می‌کند. این دارو همچنین در درمان بیماری کولیت اولسراتیو (نوعی بیماری التهابی روده) نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جدول صفات:
-
نام برند: ولوسیا®
-
نام عمومی: اوزانیمود
-
دوز: کپسول 0.23 میلی‌گرم، 0.46 میلی‌گرم و 0.92 میلی‌گرم
-
مقدار مصرف: دوز شروع: 0.23 میلی‌گرم یک بار در روز در روزهای 1 تا 4. سپس 0.46 میلی‌گرم یک بار در روز در روزهای 5 تا 7. دوز نگهدارنده: 0.92 میلی‌گرم یک بار در روز از روز 8 به بعد.
-
موارد مصرف: مالتیپل اسکلروزیس عودکننده: درمان اشکال عودکننده مالتیپل اسکلروزیس، از جمله سندرم بالینی ایزوله، بیماری عودکننده- فروکش کننده، و بیماری پیشرونده ثانویه فعال، در بزرگسالان. کولیت اولسراتیو: درمان کولیت اولسراتیو متوسط تا شدید فعال در بزرگسالان.
-
شایعترین عوارض جانبی: کبدی: افزایش آنزیم‌های کبدی (5 تا 11 درصد از جمله هیپربیلی روبینمی و افزایش آلکالین فسفاتاز سرم)
عفونت: عفونت (10% تا 35%؛ عفونت جدی: ≤1%)
تنفسی: عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (5% تا 26%)
-
موارد منع مصرف: سکته قلبی، آنژین ناپایدار، سکته مغزی، حمله ایسکمیک گذرا، نارسایی قلبی جبران نشده نیازمند بستری شدن در بیمارستان، یا نارسایی قلبی کلاس III یا IV در 6 ماه گذشته. بلوک دهلیزی بطنی درجه دوم موبیتز نوع II یا درجه سوم ، سندرم سینوس بیمار یا بلوک سینوسی دهلیزی، مگر اینکه بیمار دارای ضربان ساز فعال باشد. آپنه خواب درمان نشده شدید. استفاده همزمان از یک مهارکننده مونوآمین اکسیداز.
-
تداخلات دارویی: اوزانیمود ممکن است باعث این موارد شود:
افزایش اثر برادی کاردی عوامل ایجاد کننده برادی کاردی
افزایش اثر طولانی کننده QT عوامل طولانی کننده QT
تداخل با داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مختلف و افزایش اثرات آنها
افزایش اثر افزایش دهنده فشار خون داروهای سمپاتومیمتیک، مهارکننده‌های انتخابی بازجذب نوراپی نفرین، مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز و بوپروپیون
افزایش اثر نامطلوب/سمی عوامل سروتونرژیک
کاهش اثر درمانی واکسن‌های غیر زنده
افزایش اثر نامطلوب/سمی واکسن‌های زنده و کاهش اثر درمانی آنها
موارد مصرف:
اوزانیمود برای درمان اشکال عودکننده ام اس، از جمله سندرم بالینی ایزوله، بیماری عودکننده- فروکش کننده، و بیماری پیشرونده ثانویه فعال، در بزرگسالان اندیکاسیون دارد. همچنین برای درمان کولیت اولسراتیو فعال متوسط تا شدید (UC) در بزرگسالان استفاده می شود.
مکانیسم عمل:
اسفنگوزین-1-فسفات (S1P) یک فسفولیپید مهم است که به زیرگروههای مختلف گیرنده جفت شده با پروتئین G شامل S1P1-5R متصل می‌شود. S1P و گیرنده‌هایی که به آن متصل می‌شود، عملکردهای معمولی در سیستم ایمنی، قلبی عروقی، ریوی و عصبی دارند.
اوزانیمود تعدیل کننده انتخابی گیرنده‌های S1P است و به زیرگروههای S1P1R و S1P5R متصل می‌شود. این دارو باعث جلوگیری از خروج لنفوسیت ها از غدد لنفاوی شده، تعداد لنفوسیتها را در خون محیطی کاهش می‌دهد. مکانیسم اعمال اثرات درمانی اوزانیمود در ام اس ناشناخته است، اما ممکن است شامل کاهش مهاجرت لنفوسیتها به سیستم عصبی مرکزی، در نتیجه کاهش التهاب و آسیب به اعصاب باشد.
نحوه مصرف:
کپسول‌های ولوسیا باید به طور کامل، با یا بدون غذا بلعیده شوند.
فرصت ها و نقاط قوت:
ایمنی افزایش یافته، اثربخشی بالا، نظارت آسان، مصرف خوراکی یک بار در روز
منابع:
- drugbank.com
- uptodate-Ozanimod drug information-March 2024.
- medlineplus.gov
- zeposiahcp.com
- drugs.com